Hoe vaak betrap jij jezelf erop dat je urenlang naar een scherm staart? Of het nu voor werk is of tijdens het scrollen door sociale media, onze dagen zijn gevuld met schermtijd. Maar wat doet dit eigenlijk met onze mentale gezondheid? In deze blog nemen we je mee in de wereld van schermen op de werkvloer en ontdekken we samen de invloed ervan op ons welzijn. Plus, we geven je praktische tips om schermtijd te beheersen en je hoofd helder te houden.

Wat is schermtijd?

Schermtijd verwijst naar de tijd die we doorbrengen met het kijken naar digitale schermen, van computers en tablets tot smartphones en televisies. In onze moderne samenleving is het bijna onmogelijk om niet een deel van onze dag aan schermen te besteden, vooral op het werk.

Er zijn grofweg twee soorten schermtijd: werkgerelateerd en privégebruik. Werkgerelateerde schermtijd omvat alle momenten dat we schermen gebruiken voor onze beroepsactiviteiten, zoals het schrijven van e-mails, het deelnemen aan videoconferenties of het verwerken van digitale documenten. Privégebruik van schermen betreft de tijd die we spenderen aan het scrollen door sociale media, het kijken van series of films, en het spelen van videogames buiten werktijden.

Beide typen schermtijd kunnen invloed hebben op onze mentale gezondheid, maar de context waarin we schermen gebruiken en de mate van actieve betrokkenheid spelen een belangrijke rol in hoe we deze effecten ervaren. Het is belangrijk om een evenwicht te vinden om overbelasting en stress te voorkomen.

Impact van schermtijd op mentale gezondheid

Uit onderzoek blijkt dat langdurige schermtijd negatieve effecten kan hebben op onze mentale gezondheid. De overmatige blootstelling aan digitale schermen kan variëren van het veroorzaken van digitale oogvermoeidheid tot ernstigere gezondheidsproblemen, zoals slaapproblemen en verhoogde stressniveaus. Volgens een rapport van het Trimbos Instituut vindt een groot deel van de jongvolwassenen in Nederland hun schermgebruik te veel, wat wijst op een groeiende bewustwording over de mogelijke negatieve impact van schermen op hun welzijn (Trimbos Instituut).

Deze overmatige schermtijd kan leiden tot slaapstoornissen doordat het blauwe licht van schermen onze natuurlijke slaapcycli kan verstoren, wat resulteert in verminderde slaapkwaliteit en toegenomen vermoeidheid. Dergelijke vermoeidheid verhoogt niet alleen de stressgevoeligheid maar kan ook bijdragen aan een scala van mentale gezondheidsproblemen, zoals angst en depressie.

Daarnaast heeft onderzoek aangetoond dat constante digitale verbondenheid, zoals het voortdurend checken van werkmails en berichten, kan leiden tot een burn-out en afname in werkprestaties. Deze 'hyperconnectiviteit' en het daarmee gepaard gaande gevoel van nooit echt 'vrij' te zijn, wordt ook weerspiegeld in rapportages over geestelijke gezondheidszorg, zoals te lezen is op GGZ Nieuws (GGZ Nieuws).

Gezien deze bevindingen is het essentieel om bewust om te gaan met onze schermtijd, vooral tijdens werkuren, om deze negatieve effecten op onze gezondheid te minimaliseren. Dit vraagt om een bewuste aanpak en het ontwikkelen van gezondere werkpraktijken die niet alleen de fysieke, maar ook de mentale gezondheid van werknemers beschermen en bevorderen.

Strategieën om schermtijd te beheersen

Om de negatieve effecten van schermtijd te minimaliseren, zijn er verschillende strategieën die werknemers en werkgevers kunnen inzetten. Deze benaderingen helpen bij het effectief managen van schermtijd en bevorderen zowel productiviteit als welzijn op de werkvloer.

Vaste pauzes inplannen is een eenvoudige maar effectieve methode. Werknemers kunnen reminders instellen om elk uur even van het scherm weg te stappen, wat helpt om de ogen te rusten en de concentratie te vernieuwen. Werkgevers kunnen deze gewoonte ondersteunen door een bedrijfscultuur te creëren waarin regelmatige pauzes worden aangemoedigd.

Het gebruik van digitale welzijnsfuncties zoals 'Niet Storen'-modi, blauwlichtfilters, en tijdslimieten op apparaten kan ook helpen. Werknemers die deze functies activeren, kunnen hun schermtijd effectiever beheren. Werkgevers kunnen hierbij ondersteunen door werknemers te trainen in het gebruik van deze tools en het belang van digitaal welzijn te benadrukken.

Duidelijke werkuren instellen is cruciaal voor het beheren van werkgerelateerde schermtijd. Werknemers zouden moeten streven naar een strikte scheiding tussen werk en privé door schermtijd te beperken tot vastgestelde werkuren. Werkgevers kunnen dit faciliteren door duidelijke richtlijnen te stellen over wanneer werknemers verwacht worden bereikbaar te zijn.

Het creëren van een ergonomische werkomgeving speelt ook een belangrijke rol. Werknemers moeten zorgen voor een comfortabele setting die langdurig schermgebruik ondersteunt zonder lichamelijke klachten te veroorzaken. Werkgevers kunnen investeren in ergonomische meubels en hulpmiddelen en regelmatig trainingen aanbieden over het belang van een goede werkplekinstelling.

Het beperken van sociale media tijdens werkuren kan ook helpen om schermtijd te verminderen. Werknemers zouden vaste tijden kunnen instellen voor het checken van hun sociale media, wat helpt om afleiding te verminderen. Werkgevers kunnen dit ondersteunen door richtlijnen te stellen over het gebruik van sociale media op het werk en een bedrijfscultuur te promoten die gericht is op gefocust en productief werken.

Conclusie

De impact van schermtijd op onze mentale gezondheid is aanzienlijk, vooral in een werkcontext waar schermen een centrale rol spelen. Effectief beheer van schermtijd is essentieel om vermoeidheid, stress en andere gerelateerde gezondheidsproblemen te verminderen. Door vaste pauzes te plannen, digitale welzijnsfuncties te gebruiken, duidelijke werkuren in te stellen, een ergonomische werkomgeving te creëren en het gebruik van sociale media tijdens werkuren te beperken, kunnen zowel werknemers als werkgevers een gezondere werk- en leefomgeving creëren.

Deze maatregelen bevorderen niet alleen het welzijn van de individuele werknemer, maar dragen ook bij aan een productievere en meer bevlogen werkplek. Het is belangrijk dat zowel werknemers als werkgevers zich bewust zijn van de voordelen van schermtijdbeheer en actief deelnemen aan het vormgeven van een werkomgeving die de gezondheid en het welzijn ondersteunt.
 

Veelgestelde Vragen

Wat is schermtijd precies?

• Schermtijd verwijst naar de tijd die besteed wordt aan het kijken naar digitale schermen zoals computers, tablets, smartphones en televisies. Het omvat zowel werkgerelateerd gebruik zoals het verwerken van e-mails en videoconferenties, als privégebruik zoals het scrollen door sociale media en het kijken naar series.

Hoe beïnvloedt schermtijd de mentale gezondheid?

• Langdurige schermtijd kan leiden tot digitale oogvermoeidheid, slaapproblemen door blootstelling aan blauw licht, en verhoogde stressniveaus. Studies hebben aangetoond dat vooral de 'hyperconnectiviteit' gerelateerd aan voortdurend schermgebruik kan bijdragen aan mentale uitputting en burn-out.

Wat zijn enkele effectieve strategieën om schermtijd te beheren?

• Effectieve strategieën omvatten het plannen van vaste pauzes, het gebruik van digitale welzijnsfuncties zoals blauwlichtfilters en niet-storen modi, het instellen van duidelijke werkuren, en het creëren van een ergonomische werkplek. Daarnaast kan het beperken van sociale media tijdens werkuren helpen om afleiding te verminderen.

Kunnen apps helpen om mijn schermtijd te beheren?

• Ja, er zijn verschillende apps beschikbaar die je kunnen helpen je schermtijd te beheren. Apps zoals 'Forest' en 'Freedom' blokkeren afleidende apps en websites, waardoor je beter kunt focussen. Deze tools zijn vooral nuttig tijdens werkuren om te voorkomen dat je te veel tijd besteedt aan niet-werkgerelateerde activiteiten.

Is het aan te raden om sociale media apps te blokkeren tijdens werkuren?

• Het blokkeren van sociale media apps kan zeer voordelig zijn om concentratie en productiviteit te verhogen. Door bewust tijden in te stellen waarop je sociale media checkt, verminder je de impulsen om constant je telefoon te pakken. Dit helpt niet alleen je focus te verbeteren maar ook je mentale welzijn te beschermen.